Quy trình quản lý thành công mọi dự án bao gồm 5 bước: Khởi tạo dự án, Lập kế hoạch dự án, Thực thi dự án, Kiểm soát dự án, Kết thúc dự án
Trong bài viết này, chúng ta sẽ thảo luận tổng quan 5 giai đoạn cơ bản trong quy trình quản lý dự án, giúp bạn hiểu và nắm bắt cách thức thực hiện từng giai đoạn trong việc quản lý dự án, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý cho cá nhân, đội nhóm cũng như dự án.
I. Quy trình quản lý dự án là gì
Quy trình quản lý dự án chính là xương sống cho toàn bộ quá trình triển khai và thực thi dự án của doanh nghiệp từ khi bắt đầu đến khi kết thúc. Mỗi dự án có thể có những thay đổi riêng biệt trong quy trình quản lý sao cho thích hợp với tính chất của từng dự án, cũng như đem lại sự thuận lợi cho những người triển khai.
Quy trình quản lý dự án là các bước được thiết lập theo trình tự thời gian mà người quản lý cần nắm được để thực hiện quản lý, điều hành, giám sát trong suốt vòng đời dự án. Khi một bản quy trình quản lý dự án được đưa ra, các thành viên tham gia, các bên liên quan hiểu được nhiệm vụ nào thuộc trách nhiệm của mình, nhiệm vụ nào cần cùng các thành viên khác phối hợp để tạo nên một dự án thành công.
II. 5 giai đoạn cơ bản trong quy trình quản lý dự án
Quy trình quản lý dự án gồm 5 giai đoạn cơ bản sau:Thiết lập dự án (Khởi tạo dự án) => Lập kế hoạch dự án => Thực thi dự án => Kiểm soát dự án => Kết thúc dự án.
Giai đoạn 1: Khởi động dự án
Điểm bắt đầu của mọi dự án dù ở quy mô hay lĩnh vực nào cũng sẽ là bước khởi động dự án. Giai đoạn này nhằm mục đích làm nổi bật mục tiêu, tầm nhìn của dự án, xác định và ghi lại những gì bạn cùng đội nhóm muốn hoàn thành, cũng như đạt được sự chấp thuận của các bên liên quan. Do đó, giai đoạn khởi động cần có điều lệ dự án cũng như sổ đăng ký cho các bên cùng hợp tác triển khai và liên quan mật thiết tới dự án.
Vậy trước tiên, chúng ta sẽ đi tìm hiểu về điều lệ dự án. Xây dựng điều lệ dự án là quá trình phát triển một tài liệu chính thức, tài liệu này cho phép sự tồn tại, hoạt động của một dự án và quy định cho người quản lý dự án có quyền áp dụng các nguồn lực của tổ chức để thực hiện các hoạt động dự án. Bản điều lệ dự án sẽ trả lời cho các câu hỏi trong quy trình quản trị dự án, bao gồm một số nội dung:
- Mục tiêu tổng quát của dự án là gì?
- Các bên liên quan tới dự án là ai?
- Rủi ro cần xác định của dự án
- Những lợi ích sẽ thu được từ dự án
- Tổng quan về ngân sách dự án
Có rất nhiều vấn đề cần xác định và làm rõ trong quá trình khởi đầu của dự án, vậy nên cần chia nhỏ các ý trong từng câu hỏi để khoanh vùng chính xác việc cần làm:
- Tình trạng kinh doanh: tình trạng kinh doanh là một phần quan trọng để bạn dễ dàng chứng minh tính cần thiết của dự án.
- Phạm vi dự án: bao gồm việc xác định và liệt kê danh sách các mục tiêu dự án cụ thể, như: khả năng cung cấp, tính năng, chức năng, nhiệm vụ, thời hạn và chi phí của dự án
- Sự phân phối: những sản phẩm có thể phân phối là hàng hóa hoặc dịch vụ có thể định lượng được
- Nguồn lực: bao gồm cơ sở vật chất, thiết bị và con người cần thiết để thực hiện dự án.
- Mục tiêu: đây là đích đến của dự án. Mọi hành động trong dự án đều được thiết lập nhằm bám sát để hoàn thành mục tiêu.
- Các phát sinh: điều lệ dự án cần nêu rõ các vấn đề và rủi ro có thể phát sinh trong vòng đời của dự án để có phương hướng giải quyết dự trù.
- Lịch trình: phác thảo các mốc quan trọng của dự án và ước tính sơ bộ về thời điểm chúng được hoàn thành
- Ngân sách ước tính: đây là một trong những nội dung bắt buộc cần thể hiện trong điều lệ dự án..
- Sự phụ thuộc cho thấy mối quan hệ giữa các nhiệm vụ, các cá nhân thực thi dự án
Giai đoạn 2: Lập kế hoạch
Sau bước đầu khởi động, thì đây là bước tiếp theo trong quy trình quản lý dự án khi bản phác thảo dự án không nhận thêm bất kỳ sửa đổi nào và đi đến hồi phê duyệt thì đã đến lúc tất cả các nguồn lực và các bên liên quan chính thức bắt tay vào giai đoạn số hai: lập kế hoạch dự án.
Trong giai đoạn này, một nhiệm vụ quan trọng bậc nhất chính là đặt mục tiêu cho dự án. Các nhà quản lý dự án có thể áp dụng hai phương pháp phổ biến nhất hiện nay để thiết lập mục tiêu, là phương pháp SMART và CLEAR.
Phương pháp lập kế hoạch dự án SMART
SMART là viết tắt của S – Specific (Tính cụ thể), M – Measurable (Có thể đo lường), A – Achievable (Tính khả thi), R – Relevant (Tính phù hợp) và T – Time-bound (Thời hạn).
- Specific – Các mục tiêu cần trả lời được các câu hỏi cụ thể như dự án được thực hiện cho sản phẩm. dịch vụ gì, diễn ra ở đâu, khi nào, người tham gia là ai,…
- Measurable – Tạo ra thước đo để đo lường kết quả thực hiện bằng cách đưa ra mục tiêu cụ thể, có thể đo lường bằng con số cụ thể.
- Achievable – Những mục tiêu đã đưa ra có thể đạt được với nguồn lực, thời gian hiện có hay không? Khi lập kế hoạch và mục tiêu công việc, hãy xét đến khả năng giới hạn của bản thân cũng như các nguồn lực để đưa ra mục tiêu có tính khả thi..
- Relevant – mục tiêu của dự án cần có tính thực tế, phù hợp với những việc liên quan. Ví dụ lên kế hoạch dự án marketing sản phẩm cần phù hợp với kế hoạch sản phẩm & kế hoạch kinh doanh của công ty trong cùng thời kỳ.
- Time-bound – Không quên đặt ra các mốc thời gian cụ thể để thực hiện dự án. Đâu là hạn chót, đâu là lúc cần phác thảo công việc, thời gian phê duyệt công việc là khi nào…. để kiểm soát thời gian, tiến độ.
Phương pháp lập kế hoạch dự án CLEAR
Với cách tiếp cận mới hơn của phương pháp CLEAR, việc tạo ra các mục tiêu cần liên quan đến môi trường kinh doanh có nhịp độ ngày càng tăng nhanh như hiện nay.
CLEAR gồm 5 ký tự là viết tắt của Collaborative – Hợp tác, Limited – Giới hạn, Emotional – Cảm xúc, Appreciable – Có thể đánh giá được và Refinable – Dễ điều chỉnh.
- Collaborative – Mục tiêu người quản lý tạo ra cần có tính kết nối, hợp tác, cho nhân viên cùng nhau làm việc để đạt hiệu quả teamwork cao nhất.
- Limited – Mục tiêu cần được giới hạn rõ ràng về phạm vi, nguồn lực thời gian thực hiện.
- Emotional – Cảm xúc, cảm hứng trong công việc luôn là một phần quan trọng tạo nên thành công cho dự án. Nhà quản lý cần cố gắng truyền cho các thành viên của mình nguồn cảm hứng để họ không ngừng cống hiến, nỗ lực, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao trong dự án.
- Appreciable – Mục tiêu của dự án cần được đánh giá là khả thi và nên chia các mục tiêu con, giúp các bên dễ dàng thực hiện và chinh phục.
- Refinable – Kế hoạch của dự án nên có sự tinh chỉnh, linh hoạt khi cần thiết.
Giai đoạn 3: Triển khai dự án
Khi dự án đã nhận được sự chấp thuận từ phía doanh nghiệp, tất cả các kế hoạch đã được phê duyệt, dự án chính thức được triển khai. Giai đoạn này thường được bắt đầu bằng một cuộc họp kick-off (khởi động).
Cuộc họp này nhằm mục đích nhóm của bạn giới thiệu về doanh nghiệp, đội nhóm mình, đồng thời trình bày về dự án, sản phẩm, dịch vụ của khách hàng cũng như khả năng thành công của dự án khi kết thúc.
Ngoài cuộc họp kick-off, một số nhiệm vụ khác sẽ được thực hiện trong giai đoạn bắt đầu đi vào thực thi, gồm:
- Tạo dựng đội nhóm, chọn lọc nhân sự
- Chỉ định nguồn lực cho dự án
- Thực hiện kế hoạch quản lý dự án
- Thiết lập hệ thống theo dõi
- Giao nhiệm vụ
- Tạo lịch trình dự án cập nhật dựa trên sự phát triển
- Nếu có nhu cầu, hãy cập nhật kế hoạch dự án khi cần thiết
Đây là bước quan trọng nhất trong quy trình quản lý dựa án
Giai đoạn 4: Theo dõi và đánh giá
Giai đoạn theo dõi và đánh giá dễ có sự trùng lặp về thời gian diễn ra so với giai đoạn triển khai, bởi việc giám sát và kiểm soát các công đoạn của dự án được thực hiện liên tục, song song với tất cả các khâu của dự án.
Dự án có thành công hay không, ngoài năng lực, tinh thần trách nhiệm của nhân viên, thì yếu tố quyết định nằm ở vai trò của người quản lý trong việc sâu sát, theo dõi, kiểm soát, đánh giá hiệu quả vận hành của dự án.
Giám sát và kiểm soát dự án nhằm đảm bảo rằng dự án đang tiến triển đúng hướng với kế hoạch ban đầu đặt ra. Các nhà quản lý dự án có thể sử dụng các công cụ trực quan, mô hình quản lý dự án để kiểm soát tiến độ, như như biểu đồ Gantt, bảng Kanban, mô hình quản trị dự án linh hoạt Agile, Scrum, phầm mềm quản lý dự án… để có thể hoàn thành công việc của mình dễ dàng và hiệu quả.
Giai đoạn 5: Đóng dự án
Dự án đã đi đến giai đoạn cuối cùng, nhưng trước khi nhóm bạn có thể ăn mừng cho sự thành công, hoặc rút kinh nghiệm cho những thất bại, vẫn còn một số nhiệm vụ người quản lý dự án cần hoàn thành. Nếu giai đoạn lập kế hoạch được thực hiện tốt và khoa học, tại bước đóng dự án sẽ gặp nhiều thuận lợi. Một số nhiệm vụ cần người quản lý cần cùng với đội nhóm của mình tiến hành ở giai đoạn đóng dự án gồm:
- Đánh giá hiệu quả dự án: đánh giá tổng quan và đánh giá chi tiết hiệu quả từng công việc, hạng mục của dự án.
- Phân tích hoạt động của các thành viên trong nhóm: tinh thần, năng lực, chuyên môn của từng thành viên đáp ứng được yêu cầu của dự án hay không, những nhân sự này cần điều chỉnh như thế nào ở các dự án tiếp theo.
- Phân tích dự án: xác định những thành tựu đã đạt được, rút kinh nghiệm từ những thất bại của dự án để có thể tránh tái diễn ở những dự án kế tiếp.
- Quyết toán: tất toán ngân sách dự án.
Sau khi hoàn thành các công việc dự án và được khách hàng, đối tác chấp nhận kết quả, nhóm dự án cần đánh giá toàn bộ dự án để học tập và phát huy những điểm thành tựu cũng như rút kinh nghiệm từ những sai sót. Điều này có ý nghĩa rất lớn cho sự phát triển của các cá nhân và các dự án trong tương lai.
III. Tổng kết
Mỗi lĩnh vực, ngành nghề có những đặc thù riêng trong quy trình quản lý dự án, tuy nhiên đây là 5 giai đoạn cơ bản mà một dự án cần thực hiện và tuân thủ theo đúng trình tự, để đảm bảo đạt hiệu quả tốt nhất và đúng tiến độ. Kiến Thức Quản Trị chúc các nhà quản lý dự án áp dụng thành công!
COMMENTS